03.10.2013 SSM Basın Sohbeti

Savunma Sanayii Müsteşarlığı (SSM) tarafından bugün düzenlenen basın sohbeti toplantısına, ulusal basın ile birlikte Siyah Gri Beyaz blogunun yazarı olarak ben de davet edildim.

Diğer devlet kurumlarında bir örneği oldu mu bilmiyorum ancak ilk kez bir internet blog sitesi, SSM nezdinde akredite olarak bu tür bir etkinliğe çağırılmış oldu.

Kurumsal iletişim açısından oldukça sevindirici olan bu gelişme, şahsım için de büyük bir gurur ve mutluluk kaynağı oldu.

Toplantıya ulusal çapta yayın yapan gazetelerin ve haber ajanslarının muhabirleri ile SSM yetkilileri katıldı.

26 Eylül Savunma Sanayii İcra Komitesi toplantısının ve bu toplantıda kararı alınan hava ve füze savunma sistemi projesinin hemen ertesine denk gelmesi nedeniyle, toplantının ana gündemi daha baştan belliydi.

Bayar'ın bu proje ve diğer konular ile ilgili yaptığı açıklamaların satırbaşları şu şekilde:

Hava savunması, bir katmanlar bütünü ve bu katmanlara yönelik olarak 10 yıldır yürütülen projeler silsilesi bulunuyor. Bu katmanların en altında namlulu uçaksavarlar ve omuzdan atılan füzeler (MANPADS) var.

Milli MANPDS projesine ROKETSAN öncülüğünde başlanmış durumda.

Milli alçak irtifa hava savunma füze sistemi (LALADMIS) projesinde ilk test atışı yarın (04.10.2013) Tuz Gölü'nde gerçekleştirilecek. Atışta füze uçuş karakteristikleri denenecek, güdümsüz bir test olacak.

2006 - 2007 arasında gerçekleştirilen fizibilite çalışmasına göre hava savunmasının çok alçak, alçak ve orta irtifa katmanlarında milli çözümlerin geliştirilebileceği, uzun menzil - yüksek irtifada ise yurtdışı çözümün doğru olacağı değerlendirildi.

Stratejik hava savunmasında iki temel yetenek bulunuyor:

1. Hava soluyan hedefler (uçaklar ve uçak gibi uçuş yapan seyir füzeleri)

2. Balistik füzeler

LORAMIDS projesinde tarif edilen kabiliyet, birinci kategoriye giriyor. Bu tip sistemler, uçaklar ve seyir füzeleri ile kısa menzil balistik füzeleri önleyebiliyor. Daha uzun menzilli balistik füzeleri vurmak için atmosfer dışında önleme yapmak gerekiyor, bu kabiliyete de dünyada sadece THAAD ve SM-3 füzeleri sahip.

Dolayısıyla LORAMIDS bir füze kalkanı projesi değil, uzun menzilli bir hava ve (seyir) füzesi önleme sistemi olarak kurgulanmış durumda.

LORAMIDS projesinde SSM'nin 3 ana kriteri bulunuyordu:

1. TSK'nın harekât ihtiyaçlarına yanıt verebilecek bir sistemin seçilmesi

2. Seçilecek sistemin, milli hava savunma ağına entegrasyonu (HERİKKS ve HvBS entegrasyon şartı ve biçimi, teknik şartnamede tanımlanmış durumda)

3. Yerli katkı ve milli sanayi katılımı.

Bu üç ana kriterle birlikte bir başka belirleyici etken de önerilen çözümün bütçesi idi.

LORAMIDS projesi, 100% kredi finansmanlı bir proje. Milli bütçeden finanse edilmiyor. Aday firmalar, kendi kredi çözümlerini de sunuyorlar. Sözleşme imzasından sonra bu süreç, Hazine Müsteşarlığı ile yürütülecek.

Projede değerlendirmelerden sonra 2012 yılında SSİK'ne sunulan rapordan sonra, 2013 Ocak ayındaki SSİK toplantısında, yerli katkı miktarının artırılması kararı veriliyor. Bu karardan sonra aday firmalarla, yerli sanayi katılımı konusunda müzakereler yürütülüyor.

Müzakereler sonucunda belirlenen ve 26 Eylül toplantısında onaylanan kısa liste şu şekilde:

1. CPMIEC (Çin)

2. EuroSAM konsorsiyumu

3. Lockheed Martin - Raytheon (ABD)

Rosoboroneksport liste dışı kalmış durumda.

Değerlendirme sürecinde tüm aday sistemlerle gerçek deneme atışları yapılıyor. Bu süreçte Çin bir adım öne geçmişe benziyor, zira diğer adaylarda planlı atış faaliyetlerine katılım gerçekleşmiş. Çin ise, Türk tarafının belirlediği senaryo ile bir deneme yapmış.

Proje kapsamında bir Entegrasyon Sunucusu (ES; Integration Server) geliştirilecek. Bayar bu sunucunun, hangi sistem seçilirse seçilsin geliştirilmesi gerektiğini söyledi. ES, seçilen sistemin HERİKKS ve HvBS iletişimini sağlayacak. HERİKKS ve HvBS, NATO hava savunma ağı  ile de iletişim halinde olduğu için, sistemin NATO sistemlerine entegrasyonu sorunu beklenmiyor.

Çin'i ihale sürecinde öne çıkaran diğer etkenler:

1. Daha yüksek oranda yerli katkı payı

2. Daha kısa sürede teslimat (tüm teslimatların sözleşme imzası ve ilk avans ödemesini müteakip 4 yıl içinde tamamlanması öngörülmüş)

3. Daha düşük fiyat (Çin teklifi USD3.44 milyar. Diğer adaylar, SSM'nin belirlediği USD4 milyar bütçeyi aşmış)

Tedarik edilecek sistem sayısı 4. Her bir sistem 3 bataryadan oluşuyor. Her bir bataryada 6 fırlatıcı (lançer) bulunuyor. Sistemlerin ve kullanılacak füzelerin tamamı Türkiye'de üretilecek. Üretim kapsamında yerli yüklenicilere de üretim teknolojisi transferi gerçekleştirilecek.

BMC'nin 8x8 araç projesi LORAMIDS kapsamında başlatılmış. Ancak firmanın bugünkü durumu nedeniyle bir belirsizlik söz konusu. Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu, üretimin yakında tekrar başlayacağı bilgisini iletmiş.

Bayar, LORAMIDS'i bir ara çözüm olarak kurguladıklarını, bu projede kazanılacak tecrübe ve birikim ile uzun vadede milli uzun menzil hava savunma sistemi geliştirmeyi planladıklarını söyledi.

LORAMIDS'in milli stratejik hava savunma sisteminin bir parçası olarak, aynı görevdeki TF-2000'e entegrasyonu konusundaki soruma, milli hava savunma ağı kapsamında böyle bir ihtiyaç ve vizyonun bulunduğu, bunun önemli bir konu olduğu yanıtını aldım.

Bayar ayrıca sözleşme görüşmesinin fazla uzamasını beklemediğini, kısa süre içinde imza atılabileceğini ekledi.

İhalenin tekrarlanması ve süreç ile ilgili olarak Bayar, 2007 yılında hazırlanmış olan sektörel strateji dokümanını anlattı. Bu doküman ile birlikte toplam 7 tersanenin belirlendiğini, bunlardan da savaş gemisi inşa etme potansiyeline sahip 2 tersanenin seçildiğini hatırlattı.

MilGem ihalesi ile ilgili Ocak ayındaki SSİK toplantısında alınan karara, söz konusu 7 tersaneden birinin itiraz ettiğini, bu itiraz sonrası gerçekleşen denetim sürecinin, "Mayıs sonundaki gelişmelerden" bağımsız olduğunu söyledi.

İhalenin yenilenmesinin ve yeniden karar verilmesinin yaklaşık bir yıl sürebileceğini, önümüzdeki sene yaz aylarında karar çıkabileceğini söyleyen Bayar, 3 ve 4'üncü gemiler için alt sistem ve aksam üreticileri ile sözleşme tadilatları yapılacağını ekledi.

2005 yılında yazmaya başladığımda Siyah Gri Beyaz benim için, kendi çapımda tuttuğum bir çeşit canlı not defteri idi. Bugün SSM gibi bir kurum tarafından takdir edilip böyle bir davet ile onurlandırılması, bana büyük bir mutluluk ve gurur verdi.

Mutluluğumun sebebi sadece kişisel olarak onurlandırılmış olmak değil, aynı zamanda vatandaş gazetecilik ve özgür araştırmacılığa verilen değere tanıklık etmiş olmamdır. SSM'nin bu konuda ne kadar açık ve liberal olduğunu görmekten ayrı bir memnuniyet duydum. Kamuoyunun doğru ve net bilgilendirilmesi, ulusal meselelerle ilgili kamuoyu ve tartışma ortamının yaratılması aslında doğrudan doğruya milli güvenlik sorunudur. Burada da özgür, bağımsız araştırmacılara büyük görev düşüyor. Devletin bu olgunun farkında olması son derece önemli. Umarım bu anlayış ve vizyon yaygınlaşır.

Murad Bayar, toplantının büyük kısmını kapsayan LORAMIDS projesi ile ilgili konuşurken hem teknik hem de idari konularda son derece donanımlı, ikna edici ve yetkin bir biçimde bilgi verdi. Projeyi, bu konulara aşina olmayan herhangi birine bile büyük resmi algılatabilecek kadar net, yalın ve açık bir şekilde izah etti.

İş nedeniyle sık sık gittiğim SSM binasına bugün farklı bir kimlikle girmek çok değişik bir tecrübeydi. Toplantı başında kendimi tanıtırken de tereddüt ettim zaten: "Ben Arda Mevlütoğlu.. Siyah Gri Beyaz'dan?"